Tác động tiềm ẩn của vi nhựa đối với hệ vi sinh vật đường ruột và sức khỏe con người

Vi nhựa có mặt rất nhiều trong môi trường sống hàng ngày, tuy nhiên tác động của chúng đối với sức khỏe con người vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn. Trong đó, vi nhựa trong ruột là một mối quan tâm đặc biệt. Các chuyên gia hiện đang tiếp tục nghiên cứu xem chúng ảnh hưởng như thế nào đến vi sinh vật đường ruột và môi trường sống xung quanh.

Một nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với vi nhựa có thể làm tăng tính axit của vi khuẩn đường ruột và dẫn đến các triệu chứng tương tự một số vấn đề sức khỏe, bao gồm ung thư đại trực tràng.

Vi nhựa – vấn đề phổ biến trong môi trường

Vi nhựa là những mảnh nhựa nhỏ có kích thước từ 5 mm trở xuống. Các kết quả nghiên cứu gần đây (chưa được công bố chính thức trên tạp chí chuyên ngành) cho thấy vi nhựa có khả năng ảnh hưởng đến vi khuẩn đường ruột ở người.

Nghiên cứu thuộc dự án microONE, do CBmed GmbH tại Graz (Áo) điều phối, đã sử dụng mẫu phân người để tạo ra môi trường nuôi cấy phản ứng sinh học, sau đó cho tiếp xúc trực tiếp với vi nhựa.

Vi nhựa ảnh hưởng đến độ pH của mẫu, từ đó tác động đến quá trình trao đổi chất và hoạt động của vi khuẩn đường ruột. Những thay đổi này có liên quan đến một số bệnh tiêu hóa, và tương tự các mô hình vi khuẩn thường gặp ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng và trầm cảm.

Kết quả nghiên cứu đã được trình bày tại Tuần lễ UEG 2025 – hội nghị thường niên của Hiệp hội Tiêu hóa Châu Âu.

Vi nhựa ảnh hưởng đến độ pH đường ruột như thế nào?

Hệ vi sinh vật đường ruột của con người bao gồm vi khuẩn và môi trường sống của chúng, có vai trò quan trọng đối với nhiều tình trạng sức khỏe.

Nghiên cứu tập trung vào khả năng gây ung thư của vi nhựa khi tương tác với hệ vi sinh vật đường ruột. Các mẫu nuôi cấy được lưu trữ trong điều kiện đặc biệt trong 5 ngày, và tiếp xúc với 5 loại vi nhựa phổ biến:

• Polystyrene

• Polypropylene

• Polyethylene mật độ thấp

• Polymethyl methacrylate

• Polyethylene terephthalate

Kết quả cho thấy các mẫu tiếp xúc với vi nhựa có độ pH thấp hơn (tính axit tăng cao), thể hiện sự thay đổi trong hoạt động trao đổi chất của vi khuẩn. Nhiều nghiên cứu cũng ghi nhận rằng độ pH trong phân có liên quan đến một số bệnh tiêu hóa.

Ngoài ra, vi nhựa gây ra thay đổi thành phần vi khuẩn, chủ yếu liên quan đến ngành Bacillota.

Liên quan đến ung thư đại trực tràng và trầm cảm

Bên cạnh thay đổi thành phần, các mẫu tiếp xúc với vi nhựa còn cho thấy sự thay đổi trong cấu hình chuyển hóa – bao gồm các chất tạo ra trong quá trình trao đổi chất. Một số loại nhựa làm thay đổi nồng độ axit valeric, trong khi các loại khác liên quan đến axit lactic.

Tuy nhiên, số lượng tế bào vi khuẩn nhìn chung không thay đổi đáng kể.

Đáng chú ý, mô hình vi khuẩn trong mẫu có tiếp xúc vi nhựa tương tự mô hình ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng và trầm cảm.

Ngược lại, chúng khác với mô hình vi khuẩn liên quan đến hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc Parkinson, cho thấy mức độ phức tạp và phụ thuộc bối cảnh.

Ý kiến chuyên gia

Tiến sĩ Heather A. Leslie (chuyên gia về rủi ro vi nhựa) cho biết vi nhựa làm tăng tính axit trong môi trường nuôi cấy vi khuẩn phân và thay đổi cấu trúc cộng đồng vi khuẩn theo đặc tính polymer. Bà nhấn mạnh rằng việc vô tình hấp thụ vi nhựa có thể gây xáo trộn cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột – yếu tố quyết định sức khỏe tổng thể.

Hạn chế của nghiên cứu

Mặc dù kết quả đáng chú ý, nghiên cứu vẫn tồn tại giới hạn:

• Mẫu phân chỉ từ 5 người

• Thời gian tiếp xúc ngắn

• Không phản ánh tác động lâu dài

• Các yếu tố thực tế như chế độ ăn bị loại bỏ khỏi mô hình

Do đó, cần thêm nhiều nghiên cứu dài hạn và quy mô lớn hơn.

Tác động sức khỏe và định hướng tương lai

Hiện chưa rõ những thay đổi vi khuẩn đường ruột do vi nhựa gây ra ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe toàn cơ thể. Tác giả nghiên cứu Christian Pacher-Deutsch (ĐH Graz) cho biết cần tiếp tục nghiên cứu mối liên hệ với hệ miễn dịch và các yếu tố vật chủ khác.

Nghiên cứu cũng đặt câu hỏi về mức độ an toàn của vi nhựa khi đi qua hệ tiêu hóa. Mặc dù phần lớn vi nhựa được đào thải qua phân, một lượng nhỏ có thể thấm vào máu và di chuyển đến các cơ quan khác.

Kết luận

Hiện tại, ứng dụng lâm sàng của nghiên cứu còn hạn chế. Tuy nhiên, kết quả nhấn mạnh:

• Vi nhựa có thể can thiệp vào hệ vi sinh vật đường ruột

• Sự rối loạn hệ vi sinh vật là yếu tố nguy cơ trong nhiều bệnh mãn tính

• Cần tiếp tục nghiên cứu và giám sát sinh học trong tương lai

Bệnh viện An Sinh
(Nguồn tham khảo: Medical News Today)

Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn