Các loại thuốc điều trị rối loạn lo âu bao gồm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), thuốc ức chế tái hấp thu serotonin-norepinephrine (SNRI), thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA), thuốc benzodiazepin, thuốc chẹn beta…

Những người mắc chứng rối loạn lo âu dai dẳng có thể được hưởng lợi từ thuốc điều trị rối loạn lo âu để kiểm soát các triệu chứng. Bác sĩ sẽ giúp bạn quyết định lựa chọn loại thuốc phù hợp nhất.

Bài viết này sẽ thảo luận chi tiết về các loại thuốc điều trị rối loạn lo âu, cùng các rủi ro và tác dụng phụ của chúng.

1. Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRI)

Mặc dù SSRI là một loại thuốc chống trầm cảm, nhưng bác sĩ có thể kê đơn cho người mắc rối loạn lo âu và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

Theo bài báo năm 2022, các bác sĩ coi SSRI là phương pháp điều trị đầu tay cho hội chứng rối loạn lo âu lan tỏa.

Cơ chế hoạt động: Ngăn chặn các tế bào thần kinh trong não tái hấp thu serotonin – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng điều hòa tâm trạng.

Ví dụ thuốc SSRI:

• Citalopram (Celexa)

• Escitalopram (Lexapro)

• Fluoxetine (Prozac)

• Fluvoxamine (Luvox)

• Paroxetine (Paxil, Pexeva)

• Sertraline (Zoloft)

Lưu ý:

• Bắt đầu có hiệu quả từ 2–6 tuần

• Thường dùng 6–12 tháng và giảm dần liều lượng

• Không gây nghiện, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ngừng

2. Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin-norepinephrine (SNRI)

SNRI là nhóm thuốc chống trầm cảm khác, dùng để điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu, cũng có thể hỗ trợ một số bệnh lý đau mãn tính.

Cơ chế hoạt động: Giảm tái hấp thu serotonin và norepinephrine trong não.

Ví dụ thuốc SNRI:

• Duloxetine (Cymbalta)

• Venlafaxine (Effexor XR)

Lưu ý: Tác dụng chậm, có thể mất vài tuần để cảm nhận hiệu quả.

3. Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA)

TCA là nhóm thuốc chống trầm cảm cũ, ít được kê đơn hơn SSRI do tác dụng phụ cao hơn, nhưng vẫn có thể hữu ích nếu các loại thuốc khác không hiệu quả.

Cơ chế hoạt động: Ngăn chặn sự tái hấp thu serotonin và norepinephrine, làm tăng nồng độ chất dẫn truyền thần kinh trong não.

Ví dụ thuốc TCA:

• Amitriptyline (Elavil)

• Imipramine (Tofranil)

• Nortriptyline (Pamelor)

4. Benzodiazepin

Cảnh báo: Một số thuốc như Fanapt tăng nguy cơ tử vong ở người cao tuổi, đặc biệt với chứng loạn thần liên quan mất trí nhớ.

Benzodiazepin giúp giảm các triệu chứng lo âu về thể chất, như căng cơ, và tác dụng nhanh.

Ví dụ thuốc Benzodiazepin:

• Alprazolam (Xanax)

• Chlordiazepoxide (Librium)

• Diazepam (Valium)

• Lorazepam (Ativan)

Lưu ý:

• Hiệu quả ngắn hạn

• Nguy cơ nghiện, giảm hiệu quả theo thời gian

• Không nên sử dụng liên tục quá 6 tháng

• Có thể kết hợp với SSRI trong 2–4 tuần khi bắt đầu điều trị

5. Các loại thuốc điều trị rối loạn lo âu khác

Thuốc chẹn beta

• Giảm tác dụng của norepinephrine, giảm các triệu chứng thể chất của lo âu

• Ví dụ: Atenolol (Tenormin), Propranolol (Inderal)

Buspirone

• Điều trị lo âu ngắn hạn hoặc dài hạn

• Tác dụng chậm hơn benzodiazepin, ít tác dụng phụ và nguy cơ phụ thuộc thấp

• Ví dụ: Buspirone (BuSpar)

Thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOI)

• Là nhóm thuốc chống trầm cảm sớm nhất

• Có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng, ít được kê đơn

• Ví dụ: Isocarboxazid (Marplan), Phenelzine (Nardil), Selegiline (Emsam), Tranylcypromine (Parnate)

6. Tác dụng phụ của thuốc điều trị rối loạn lo âu

SSRI: Buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, mờ mắt, chóng mặt, khô miệng, mệt mỏi, bồn chồn, đau đầu, rối loạn tình dục, rối loạn giấc ngủ.

SNRI: Tương tự SSRI, thêm tăng huyết áp, đổ mồ hôi, đau bụng.

TCA: Nhìn mờ, táo bón, khó tiểu, khô miệng, buồn ngủ, tăng cân, hạ huyết áp, rối loạn tình dục, run rẩy.

Benzodiazepin: Lú lẫn, chóng mặt, mệt mỏi, mất trí nhớ, mất phối hợp, đau dạ dày, nguy cơ phụ thuộc, nghiện.

Thuốc chẹn beta: Lạnh tay chân, trầm cảm, mệt mỏi, huyết áp thấp, rối loạn giấc ngủ, rối loạn tình dục.

Buspirone: Chóng mặt, mờ mắt, buồn ngủ, đau đầu, đau cơ, bồn chồn, khó ngủ, đổ mồ hôi, yếu người.

MAOI: Buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, chóng mặt, buồn ngủ, mất ngủ, tương tác với thực phẩm và thuốc khác.

7. Nguy cơ tự tử và thuốc chống trầm cảm

FDA yêu cầu cảnh báo về nguy cơ tự tử ở trẻ em, thanh thiếu niên và người dưới 25 tuổi khi dùng thuốc chống trầm cảm.

Nếu bạn hoặc người thân đang có ý định tự tử hoặc tự làm hại bản thân, cần tìm bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý ngay lập tức.

8. Biện pháp khắc phục rối loạn lo âu tại nhà

• Các bài tập thở

• Thiền, yoga

• Tập thể dục

• Châm cứu

• Tham gia sở thích cá nhân: vẽ tranh, chơi nhạc

• Dành thời gian với thú cưng

9. Các phương pháp điều trị thay thế

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Thay đổi suy nghĩ và hành vi, phân tích nguyên nhân lo âu

• Các liệu pháp tinh thần khác, phù hợp từng người

• Bác sĩ giúp xác định phương pháp tối ưu

10. Khi nào cần gặp bác sĩ

• Mọi độ tuổi gặp khó khăn với triệu chứng lo âu nên khám ngay

• Bác sĩ có thể đề nghị thuốc, liệu pháp tinh thần hoặc kết hợp cả hai

• Đánh giá lâm sàng, xét nghiệm tâm lý và tham chiếu tiêu chuẩn DSM

Các nhóm thuốc chính: SSRI, SNRI, TCA, Benzodiazepin
Nhóm bổ trợ: Thuốc chẹn beta, Buspirone, MAOI

Bác sĩ sẽ xác định phác đồ phù hợp, điều chỉnh liều hoặc đổi thuốc nếu tác dụng phụ xuất hiện.

---

Bệnh viện An Sinh
(Nguồn tham khảo: MedicalnewsToday)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn