Thuốc tim mạch giúp đảo ngược bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa (MASLD)?

Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa (MASLD), trước đây được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, là bệnh gan mãn tính phổ biến nhất, ảnh hưởng đến gần 40% người trưởng thành trên khắp thế giới. Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến các bệnh gan nghiêm trọng hơn như xơ gan và ung thư gan. Tuy nhiên, hiện nay có rất ít loại thuốc có thể điều trị giai đoạn đầu.

Một nghiên cứu mới trên mô hình động vật phát hiện rằng khi kết hợp hai loại thuốc tim mạch thường được sử dụng có thể giúp đảo ngược sự tích tụ mỡ trong gan. Các nhà khoa học cho rằng nếu các nghiên cứu sâu hơn xác nhận phát hiện này, đây có thể là phương pháp điều trị đầy hứa hẹn cho MASLD.

Tỷ lệ mắc MASLD gia tăng trên toàn cầu

Tỷ lệ mắc MASLD đã tăng đều đặn trong những thập kỷ qua. Hiện nay, bệnh ảnh hưởng đến khoảng 38% người trưởng thành trên toàn thế giới và con số này đang tiếp tục tăng nhanh. Dù ít biểu hiện triệu chứng, bệnh có thể tiến triển thành tình trạng nặng hơn nếu không được can thiệp kịp thời.

Điều đáng lưu ý, MASLD có liên quan chặt chẽ đến bệnh tim mạch vì các yếu tố nguy cơ tương đồng như:

• Chế độ ăn uống không lành mạnh

• Kháng insulin

• Viêm dưới lâm sàng

• Rối loạn mô mỡ

MASLD thường gặp ở những người thừa cân hoặc béo phì. Nghiên cứu cho thấy giảm 3–5% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện bệnh, và giảm 10% có thể đảo ngược xơ gan. Tuy nhiên, khi giảm cân không đạt hiệu quả, lựa chọn thuốc điều trị còn hạn chế.

Kết hợp thuốc tim mạch giúp giảm tích tụ mỡ trong gan

Trong nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Dược lý, hai loại thuốc tim mạch thường được sử dụng gồm:

• Pemafibrate (hạ lipid máu)

• Telmisartan (hạ huyết áp)

đã cho thấy hiệu quả giảm đáng kể mô mỡ trong gan trên mô hình động vật.

Các nhà nghiên cứu sử dụng mô hình chuột mô phỏng giai đoạn đầu MASLD – giai đoạn được cho là lành tính nhưng thực tế nguy cơ tử vong đã tăng lên.

Vì sao nghiên cứu trên mô hình động vật?

Các nhà khoa học sử dụng:

• Chuột cống

• Ấu trùng cá ngựa vằn

Cá ngựa vằn được lựa chọn vì sinh lý gan tương đồng với động vật có vú, dễ phân tích, chi phí thấp.

Trong thí nghiệm:

• Chuột được chia thành 5 nhóm, ăn chế độ cao chất béo và fructose.

• 3 nhóm được điều trị bằng pemafibrate, telmisartan hoặc kết hợp cả hai với liều bằng một nửa so với khi dùng đơn lẻ.

Kết quả:

• Triglycerid gan giảm đáng kể.

• Sự tích tụ mỡ gan ở cá ngựa vằn cũng được cải thiện.

Điều đáng chú ý: dùng kết hợp liều thấp vẫn cho tác dụng tương đương, đồng thời giảm nguy cơ tác dụng phụ.

Cơ chế tác động bổ sung

Sự kết hợp thuốc có cơ sở:

• Pemafibrate tăng phân hủy lipid

• Telmisartan giảm tổng hợp lipid nội sinh

Ngoài ra, bệnh nhân MASLD có nguy cơ tim mạch cao nên việc dùng đồng thời hai thuốc điều trị hai yếu tố nguy cơ khác nhau được xem là lợi điểm lâm sàng.

Lợi ích của tái sử dụng thuốc

Phát triển thuốc mới có chi phí cao và nguy cơ thất bại do vấn đề an toàn. Việc tái định vị thuốc (drug repurposing):

• Rút ngắn thời gian nghiên cứu

• Tối ưu chi phí

• An toàn vì dữ liệu đã sẵn có

Triển vọng lâm sàng

Tuy nhiên, chuyên gia cảnh báo:

• Các kết quả chỉ là bước đầu

• Chưa đủ bằng chứng để áp dụng trên người

• Cần thử nghiệm lâm sàng với:

  • Số lượng bệnh nhân lớn hơn

  • Thời gian dài hơn

  • Theo dõi mô học, hình ảnh, sinh thiết

Một số nghiên cứu quy mô nhỏ ghi nhận cải thiện chỉ số gan nhiễm mỡ khi sử dụng pemafibrate hoặc telmisartan, tuy vậy cần thêm dữ liệu mạnh để được cấp phép điều trị MASLD.

Kết luận

Nghiên cứu gợi ý rằng hai loại thuốc tim mạch quen thuộc có thể là hướng đi mới trong điều trị MASLD giai đoạn sớm. Dù còn cần thời gian kiểm chứng, đây là tín hiệu tích cực cho:

• Bệnh nhân thừa cân, béo phì

• Người không đáp ứng giảm cân

• Bệnh nhân nguy cơ tim mạch đi kèm

Bệnh nhân không nên tự ý sử dụng thuốc và cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa – gan mật.

Bệnh viện An Sinh
Nguồn tham khảo: Medical News Today
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn