Tăng huyết áp và cách đưa chỉ số huyết áp về mức mục tiêu

Thêm vào đó, hướng dẫn bạn cách có thể làm giảm chỉ số huyết áp xuống dưới mức mục tiêu.

Tăng huyết áp và tác động của bệnh đến sức khỏe tim mạch là mối quan tâm lớn của nhiều người. Tuy nhiên, bạn thường chỉ kiểm tra huyết áp trong các lần khám sức khỏe định kỳ hoặc các lần kiểm tra sức khỏe khác. Điều này có thể khiến việc theo dõi và phát hiện sớm bị bỏ qua, đặc biệt khi bạn không biết những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng này.

Trong hầu hết các trường hợp, tăng huyết áp thường không có triệu chứng. Vì vậy, mọi người không cảm nhận được sự bất thường của cơ thể. Đó là lý do việc khám tầm soát sức khỏe kết hợp đo huyết áp thường xuyên lại quan trọng.

Tại đây, bác sĩ tổng quát và bác sĩ tim mạch sẽ giải thích cho bạn về lối sống và tình trạng sức khỏe có thể dẫn đến tăng huyết áp, cùng những thay đổi bạn có thể thực hiện để giải quyết vấn đề này và cố gắng đưa huyết áp trở lại mức khỏe mạnh.

Tăng huyết áp là gì?

Không phải tự nhiên mà tăng huyết áp được coi là “kẻ giết người thầm lặng”. Khoảng một nửa người trưởng thành trên thế giới mắc phải tình trạng này. Nếu không được theo dõi điều trị, tăng huyết áp có thể gây xơ cứng động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tổn thương thận, thậm chí suy giảm nhận thức sớm. Thực tế, hầu hết những người bị tăng huyết áp đều không biết mình đang đối mặt với những nguy cơ này.

Huyết áp là lực của máu tác động lên thành mạch máu, được biểu thị bằng hai chỉ số:

• Huyết áp tâm thu (chỉ số trên) phản ánh lực trong động mạch khi tim đập.

• Huyết áp tâm trương (chỉ số dưới) phản ánh lực giữa các nhịp đập.

Huyết áp khỏe mạnh là điều cần thiết cho sự sống. Tuy nhiên, tăng huyết áp khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu giàu oxy đi khắp cơ thể. Lực tác động mạnh và kéo dài này khiến thành mạch dày lên và tổn thương theo thời gian.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA):

• Huyết áp ≤ 120/80 mmHg: bình thường.

• Huyết áp ≥ 130/80 mmHg: tăng huyết áp.

Lưu ý: tăng huyết áp không phải lúc nào cũng được cải thiện chỉ bằng thay đổi lối sống, mà cần khám và dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp

1. Ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn

Chế độ ăn nhiều natri làm tăng huyết áp do natri giữ nước trong lòng mạch, tăng thể tích máu. Ngoài ra, thực phẩm chế biến sẵn dễ gây tăng cân và béo phì – yếu tố nguy cơ hàng đầu của tăng huyết áp.

Cách khắc phục:

• Ưu tiên thực phẩm tươi sống, nguyên chất.

• Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá, đậu, hạt, dầu ô liu.

• Chế độ ăn DASH hoặc Địa Trung Hải được chứng minh cải thiện huyết áp.

2. Uống nhiều hơn một ly rượu mỗi ngày

Uống rượu quá mức gây tăng huyết áp mạn tính.

Khuyến nghị:

• Phụ nữ: ≤ 1 ly/ngày

• Nam giới: ≤ 2 ly/ngày

3. Ít vận động

Ngồi lâu hoặc lối sống ít vận động làm tăng cân và giảm độ đàn hồi mạch máu.

Giải pháp:

• Tập thể dục nhịp điệu 150 phút/tuần: đi bộ nhanh, đạp xe, bơi…

4. Căng thẳng kéo dài

Stress làm cơ thể tiết cortisol và adrenaline, tăng nhịp tim và co mạch.

Giảm stress:

• Thiền, yoga, hít thở sâu

• Nghe nhạc, đọc sách

• Hạn chế kiểm tra email liên tục

5. Ít giao tiếp xã hội

Cô đơn kéo dài kích hoạt hormone stress, liên quan trầm cảm và tăng huyết áp.

Cải thiện:

• Duy trì tương tác xã hội

• Tham gia các hoạt động tập thể, thiện nguyện

6. Ngưng thở khi ngủ (OSA) hoặc ngáy nhiều

OSA gây giảm oxy máu và rối loạn giấc ngủ dẫn đến tăng huyết áp. Một nửa bệnh nhân tăng huyết áp có thể đồng mắc OSA.

Dấu hiệu:

• Ngáy to

• Thở hổn hển khi ngủ

• Mệt mỏi dù ngủ đủ

Giải pháp:

• Khám chuyên khoa giấc ngủ

• Điều trị bằng thiết bị CPAP nếu được chỉ định

7. Bệnh lý nền hoặc thuốc điều trị

Một số tình trạng:

• Bệnh tuyến giáp

• Bệnh mạch máu

• Hội chứng Cushing

Một số thuốc gây tăng huyết áp:

• Thuốc chống trầm cảm

• Thuốc tránh thai đường uống

• NSAIDs

• Corticoid (prednisone)

Lời khuyên:

• Thông báo cho bác sĩ tất cả thuốc và thực phẩm chức năng bạn đang dùng.

8. Tiền sử gia đình

Yếu tố di truyền có vai trò nhất định. Tuy nhiên, lối sống lành mạnh vẫn có thể trì hoãn khởi phát bệnh.

Bạn nên:

• Ăn uống điều độ

• Kiểm soát cân nặng

• Đo huyết áp định kỳ

Kết luận

Không có giải pháp tuyệt đối để phòng ngừa tăng huyết áp. Tuy nhiên, tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý, tăng vận động, giảm căng thẳng và khám theo dõi thường xuyên sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo: Prevention)

Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn