Mệt mỏi theo mùa là điều bình thường, nhưng có một số cách giúp bạn vượt qua tình trạng này. Khi tháng Mười đến, không khí se lạnh và những chiếc lá vàng cam báo hiệu mùa thu đã thực sự đến.

Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi bất thường, mất tập trung hoặc thiếu năng lượng, bạn có thể tự hỏi – liệu đây chỉ là tâm trạng chán nản sau kỳ nghỉ lễ, hay còn điều gì khác đang diễn ra?

Để tìm hiểu nguyên nhân sâu xa của sự suy giảm năng lượng theo mùa, chúng tôi đã trò chuyện với các nhà tâm lý học. Họ giải thích một số lý do phổ biến dẫn đến sự sụt giảm năng lượng vào thời điểm này trong năm và chia sẻ những cách tăng cường năng lượng hàng đầu.

Tại sao mọi người thường cảm thấy mệt mỏi hoặc uể oải hơn vào mùa thu?

Cảm thấy năng lượng giảm sút rõ rệt vào mùa thu là điều rất bình thường, và có những lý do tâm lý và sinh lý đã được xác định rõ ràng. Khi các mùa thay đổi, cơ thể và tâm trí của chúng ta sẽ điều chỉnh để thích ứng với môi trường.

1. Giảm tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên

Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhịp sinh học, tức là đồng hồ sinh học bên trong cơ thể, điều khiển thời điểm chúng ta cảm thấy tỉnh táo và buồn ngủ.

• Trong những tháng mùa hè, ngày dài hơn đồng nghĩa với việc có nhiều tín hiệu tự nhiên giúp duy trì sự tỉnh táo và năng động.

• Vào mùa thu, khi thời gian ban ngày ngắn lại và buổi tối đến sớm hơn, nhịp điệu này có thể bị gián đoạn, dẫn đến mệt mỏi và giảm động lực.

Các chuyên gia cũng chia sẻ rằng việc ít ánh sáng mặt trời đồng nghĩa với việc não bộ sản xuất ít serotonin hơn, một chất dẫn truyền thần kinh thường được gọi là “chất tạo cảm giác dễ chịu”.

Serotonin giúp điều chỉnh cả tâm trạng và năng lượng, vì vậy khi nồng độ giảm, mọi người có thể cảm thấy uể oải hơn. Đồng thời, buổi tối tối hơn kích hoạt sản xuất melatonin, một loại hormone báo hiệu cơ thể đã đến lúc nghỉ ngơi. Việc giải phóng melatonin sớm có thể khiến bạn buồn ngủ sớm hơn so với mong muốn.

2. Nồng độ vitamin D thấp hơn

Ánh sáng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên chính của cơ thể. Nồng độ vitamin D thấp có liên quan chặt chẽ đến tình trạng mệt mỏi và tâm trạng chán nản. Khi ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào mùa thu và mùa đông, mọi người có thể thấy mức năng lượng giảm.

3. Rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD)

Đối với một số người, những thay đổi theo mùa có thể gây ra sự thay đổi tâm trạng đáng kể hơn, được gọi là rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD), một loại trầm cảm liên quan đến việc giảm tiếp xúc với ánh sáng ban ngày. Tuy nhiên, ngay cả khi không bị SAD, cảm giác “chậm lại theo mùa” là điều hoàn toàn tự nhiên.

Sự chuyển giao từ mùa hè sang mùa thu có thể gây ra “kiệt sức theo mùa”?

Sự chuyển giao từ mùa hè sang mùa thu có thể gây mệt mỏi về mặt cảm xúc, hay một số người gọi là “kiệt sức theo mùa”. Về mặt tâm lý, sự thay đổi này thường mang đến sự kết hợp giữa các yếu tố sinh học và lối sống.

• Việc giảm ánh sáng ban ngày làm thay đổi nhịp sinh học, ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh điều hòa tâm trạng như serotonin và dopamine, từ đó làm giảm động lực và khả năng phục hồi cảm xúc.

• Mùa thu thường trùng với những nhu cầu tăng cao, chẳng hạn như khối lượng công việc tăng sau kỳ nghỉ hè và một học kỳ mới.

• Sự kết hợp giữa thay đổi sinh lý và trách nhiệm gia tăng góp phần gây ra cảm giác kiệt quệ. Một số người sẽ trải qua suy giảm năng lượng và tâm trạng, dẫn đến cáu kỉnh, mất tập trung hoặc cảm giác uể oải.

Về cơ bản, cơ thể và tâm trí đang điều chỉnh không chỉ với môi trường mà còn với áp lực tâm lý mới, khiến mọi người dễ mệt mỏi theo mùa hơn.

10 thói quen hàng ngày giúp duy trì năng lượng ổn định mùa thu

1. Tối đa hóa việc tiếp xúc với ánh sáng ban ngày

Dành thời gian ra ngoài vào buổi sáng hoặc giữa trưa để điều hòa nhịp sinh học, tăng cường serotonin và chống mệt mỏi.

2. Duy trì hoạt động thể chất

Tập thể dục vừa sức hàng ngày – như đi bộ nhanh, yoga hoặc đạp xe – giúp cải thiện lưu lượng máu, tâm trạng và giảm uể oải.

3. Ưu tiên bữa ăn giàu dinh dưỡng

Ăn trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt theo mùa giúp ổn định lượng đường trong máu và ngăn ngừa sụt giảm năng lượng.

4. Uống đủ nước thường xuyên

Thời tiết mát giúp giảm dấu hiệu khát nước, nhưng mất nước vẫn dẫn đến mệt mỏi và kém tập trung. Nước lọc hoặc trà thảo mộc giúp bù nước cho cơ thể.

5. Thử tập chánh niệm

Các bài tập chánh niệm như thiền hoặc kỹ thuật kết nối với mặt đất giúp giảm căng thẳng và cải thiện nhận thức về năng lượng.

6. Ưu tiên giấc ngủ đều đặn

Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Tránh xa màn hình điện thoại trước khi đi ngủ và tạo thói quen thư giãn để cơ thể nghỉ ngơi hiệu quả.

7. Lưu ý đến các chất kích thích

Hạn chế thực phẩm nhiều đường và caffeine – những thứ mang lại năng lượng ngắn hạn nhưng thường dẫn đến suy sụp nhanh chóng.

8. Định hình lại tư duy

Thay vì tập trung vào mùa hè đã trôi qua, hãy đón nhận những điều tích cực của mùa thu như thói quen sinh hoạt, ẩm thực theo mùa hoặc dành thời gian suy ngẫm. Cái nhìn tích cực giúp giảm cảm giác uể oải.

9. Đặt mục tiêu nhỏ, dễ đạt được

Mệt mỏi khiến bạn cảm thấy quá sức, nên chia nhỏ nhiệm vụ thành các bước dễ quản lý giúp tạo động lực và cảm giác hoàn thành.

10. Hãy tử tế với bản thân

Xem mệt mỏi là phản ứng bình thường trước sự thay đổi theo mùa. Sự tự trắc ẩn giúp giảm cảm giác tội lỗi và tập trung vào các giải pháp xây dựng.

Kết luận

Mệt mỏi theo mùa là hiện tượng bình thường với cơ chế sinh lý – tâm lý rõ ràng. Bằng cách áp dụng những thói quen trên, bạn có thể duy trì mức năng lượng ổn định, cải thiện tâm trạng và sức khỏe tổng thể trong những tháng mùa thu.

Bệnh viện An Sinh
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn
(Nguồn tham khảo: Independent)