Bác sĩ Jennah Siwak phân tích các yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi quyết định liệu thuốc GLP-1 có phù hợp với mục tiêu sức khỏe của mỗi người hay không.

Thuốc peptide giống glucagon-1 (GLP-1) là nhóm thuốc bắt chước một hormone tự nhiên trong đường ruột, có vai trò điều hòa cảm giác thèm ăn và lượng đường trong máu. Trong những năm gần đây, GLP-1 ngày càng được nhắc đến nhiều trong các cuộc thảo luận về kiểm soát cân nặng, rối loạn chuyển hóa và sức khỏe lâu dài.

Mặc dù nhận được nhiều sự quan tâm, không ít người vẫn còn băn khoăn về tác dụng thực sự của thuốc GLP-1, cũng như cách xác định liệu mình có phải là đối tượng phù hợp hay không.

Hướng dẫn dưới đây dựa trên kinh nghiệm lâm sàng của bác sĩ Jennah Siwak – bác sĩ chuyên khoa Y học Gia đình và Béo phì – nhằm giúp người đọc hiểu rõ hơn về vai trò của thuốc GLP-1 và đưa ra quyết định sáng suốt khi trao đổi với bác sĩ điều trị.

Thuốc GLP-1 hỗ trợ mục tiêu sức khỏe như thế nào?

Theo bác sĩ Siwak, thuốc GLP-1 không phải là giải pháp thay thế cho lối sống lành mạnh, mà là một công cụ hỗ trợ giúp cơ thể hoạt động hài hòa với sinh học tự nhiên. Hiệu quả của thuốc cao nhất khi được kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý, vận động thường xuyên và thói quen sinh hoạt có chủ đích.

GLP-1 giúp:

• Điều chỉnh cảm giác đói

• Giảm thèm ăn

• Tăng cảm giác no

Nhờ đó, người bệnh dễ tuân thủ kế hoạch ăn uống hơn, kiểm soát khẩu phần tốt hơn và có thêm động lực để vận động, chuẩn bị bữa ăn lành mạnh.

Tuy nhiên, việc sử dụng GLP-1 không phải là lối tắt. Điều trị đòi hỏi theo dõi y tế định kỳ, quản lý tác dụng phụ cẩn thận và cam kết thay đổi lối sống lâu dài. Bác sĩ Siwak khuyến khích xem liệu pháp GLP-1 như một phần của quá trình chăm sóc sức khỏe bền vững, không phải giải pháp tức thời.

Quyết định xem GLP-1 có phù hợp với bạn hay không

Quyết định bắt đầu điều trị bằng GLP-1 là quyết định mang tính cá nhân, phụ thuộc vào tiền sử bệnh, mục tiêu sức khỏe và ưu tiên của mỗi người.

Xác định rõ mục tiêu điều trị

Bước đầu tiên là làm rõ mục tiêu bạn mong muốn đạt được, chẳng hạn như:

• Kiểm soát đường huyết

• Hỗ trợ giảm cân

• Cải thiện ngưng thở khi ngủ

• Nâng cao sức khỏe chuyển hóa tổng thể

Bác sĩ Siwak khuyến nghị người bệnh nên trao đổi với bác sĩ những câu hỏi như:

• “Thuốc này sẽ giúp tôi như thế nào?”

• “Thuốc đang điều trị tình trạng sức khỏe nào của tôi?”

• “Ngoài giảm cân hoặc kiểm soát đường huyết, tôi còn có thể nhận được lợi ích gì khác?”

Những câu hỏi này giúp cuộc trao đổi trở nên cá nhân hóa và phù hợp với từng người, thay vì áp dụng một phương án chung.

Cân nhắc tác dụng phụ và rủi ro

Một phần quan trọng trong quyết định điều trị là cân bằng giữa lợi ích và rủi ro. Theo bác sĩ Siwak, các tác dụng phụ thường gặp của thuốc GLP-1 bao gồm:

• Buồn nôn

• Nôn

• Tiêu chảy

• Táo bón

• Khó chịu vùng bụng

Những tác dụng này có thể ảnh hưởng đến tốc độ tăng liều thuốc.

Đối với những người có nhiều vấn đề sức khỏe mà GLP-1 có thể cải thiện, như đái tháo đường típ 2, béo phì, tăng huyết áp, ngưng thở khi ngủ hoặc nguy cơ tim mạch cao, lợi ích tiềm năng thường vượt trội so với tác dụng phụ.

Ngay cả những người có BMI cao nhưng chưa mắc bệnh kèm theo vẫn có thể cân nhắc GLP-1 nếu thuốc giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, trong trường hợp ít vấn đề sức khỏe, tác dụng phụ có thể không đáng để đánh đổi nếu chưa thật sự cần thiết.

Hiểu cách theo dõi tiến trình điều trị

Việc hiểu rõ cách đánh giá hiệu quả điều trị là yếu tố quan trọng trước khi bắt đầu GLP-1.

• Với đái tháo đường típ 2, liều thuốc được điều chỉnh cho đến khi đạt mục tiêu đường huyết.

• Với kiểm soát cân nặng, liều thuốc được hướng dẫn dựa trên cảm giác đói và mức độ no.

Tốc độ tăng liều được cá nhân hóa và phụ thuộc vào khả năng dung nạp thuốc.

Bác sĩ Siwak khuyên người bệnh nên hỏi:

• “Làm sao tôi biết thuốc đang có tác dụng?”

• “Tôi có cần xét nghiệm máu định kỳ không?”

• “Tôi sẽ cần dùng thuốc trong bao lâu?”

Vì GLP-1 thường là liệu pháp dài hạn cho các bệnh mạn tính, việc hiểu rõ cách theo dõi tiến trình giúp người bệnh cân nhắc cam kết điều trị và sự phù hợp với lối sống của mình.

Ai được hưởng lợi nhiều nhất từ GLP-1?

GLP-1 cho thấy hiệu quả rõ rệt ở những người mắc:

• Đái tháo đường típ 2

• Béo phì

• Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn mức độ trung bình đến nặng

• Bệnh tim mạch

Các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn đã cho thấy GLP-1 giúp cải thiện đường huyết, giảm cân, giảm mức độ nghiêm trọng của ngưng thở khi ngủ và thậm chí giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Ngoài ra, GLP-1 cũng đang được nghiên cứu trong các lĩnh vực mới như:

• Tiền đái tháo đường

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

• Bệnh gan nhiễm mỡ

• Viêm mạn tính

• Lạm dụng chất gây nghiện

Tuy nhiên, các chỉ định này chưa được FDA phê duyệt và cần đánh giá cá nhân hóa bởi bác sĩ.

Ai không nên sử dụng GLP-1?

Theo bác sĩ Siwak, GLP-1 không phù hợp với:

• Người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc ung thư tuyến giáp thể tủy hoặc MEN2

• Người bị viêm tụy cấp tái phát không rõ nguyên nhân

• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cố gắng thụ thai

Các trường hợp như viêm loét dạ dày, trào ngược axít nặng, bệnh võng mạc do đái tháo đường hoặc bệnh lý đường tiêu hóa cần được thảo luận kỹ với bác sĩ trước khi điều trị.

Những điều cần biết khi bắt đầu điều trị GLP-1

Hiểu rõ mục tiêu liều dùng, cách theo dõi và kết quả mong đợi giúp người bệnh đặt kỳ vọng thực tế và duy trì động lực điều trị.

Mục tiêu điều trị:

• Đái tháo đường: ổn định đường huyết

• Kiểm soát cân nặng: giảm thèm ăn, giảm thèm đồ ngọt, giảm “tiếng kêu khi ăn”

Theo dõi tiến trình:

• Bệnh nhân đái tháo đường: theo dõi HbA1C và các xét nghiệm liên quan

• Kiểm soát cân nặng: cảm giác no hơn, ít thèm ăn, tăng năng lượng, ngủ tốt hơn

Thời gian điều trị thường kéo dài và được cá nhân hóa tùy theo đáp ứng của cơ thể và mục tiêu sức khỏe.

Kết luận

Quyết định sử dụng thuốc GLP-1 là một quá trình mang tính cá nhân, phụ thuộc vào tiền sử bệnh, lợi ích mong muốn và ưu tiên của mỗi người.

Với sự hướng dẫn của bác sĩ và hiểu rõ về rủi ro, lợi ích cũng như kỳ vọng điều trị, người bệnh có thể đưa ra quyết định sáng suốt, hỗ trợ sức khỏe lâu dài, cải thiện chất lượng sống và hạnh phúc tổng thể.

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo: Healthline)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn