Pô-lýp túi mật là một hay nhiều khối nổi lên trên bề mặt niêm mạc túi mật, nhô vào trong lòng túi mật. Các pô-lýp này thường được phát hiện tình cờ khi làm siêu âm bụng. Theo thống kê của nước ngoài, trong 100 người bình thường, nếu cho làm siêu âm bụng sẽ phát hiện từ một đến bốn người có pô-lýp túi mật.

Không phải loại nào cũng là bướu

Có nhiều loại thương tổn dạng pô-lýp ở túi mật, và người ta xếp chúng vào hai loại chính sau đây:

Loại không tân sinh: loại này không phải bướu, gồm pô-lýp cholesterol (là loại thường gặp nhất, chiếm 60% trường hợp. Đây là loại pô-lýp giả, được tạo nên do sự thâm nhiễm chất cholesterol ở lớp niêm mạc của túi mật. Pô-lýp cholesterol thường nhỏ dưới 10mm, có cuống nhỏ dễ rứt ra khỏi niêm mạc, đa số có nhiều pô-lýp); u cơ tuyến dạng pô-lýp (cũng khá thường gặp, chiếm 25% trường hợp. Đây cũng là loại u giả của thành túi mật, do các cấu trúc tuyến ở lớp niêm mạc túi mật phát triển mạnh, đào sâu xuống lớp cơ, kèm theo sự tăng sản của lớp cơ, làm thành túi mật dày lên. Nếu u cơ tuyến khu trú ở vùng đáy túi mật, có thể nhô lên thành một khối hình bán cầu giống như pô-lýp. Loại này thường có kích thước khoảng 15mm, ở vùng đáy túi mật, chân của nó dính đến lớp cơ); Pô-lýp do viêm nhiễm (là những thương tổn nhỏ không có cuống, cấu tạo bởi mô sợi và mô hạt, bị thâm nhiễm bởi lympho bào và tương bào. Loại này chỉ chiếm 10% trường hợp.

Pô-lýp có thể đơn độc hoặc vài pô-lýp, thường là phát hiện tình cờ ở các túi mật có sỏi được mổ).

Loại tân sinh: loại này đích thị là bướu, gồm pô-lýp tuyến (là loại pô-lýp thật, xuất phát từ niêm mạc túi mật. Đó là những khối pô-lýp đơn độc, có cuống, đường kính trong khoảng 5 – 20mm. Loại này là loại có nhiều khả năng chuyển thành ung thư. Tuy nhiên có điều rất may là loại pô-lýp tuyến khá hiếm gặp, chỉ chiếm 4%. Thật ra, pô-lýp này cũng chỉ có tiềm năng ung thư khi đường kính của nó lớn hơn 10mm thôi); các loại u khác (các loại u khác ở túi mật có dạng pô-lýp là u sợi, u cơ trơn, u mỡ, u sợi thần kinh,... Chúng là các loại u cực hiếm ở túi mật, chỉ chiếm tỷ lệ 1% trong tổng số pô-lýp túi mật).

Hầu hết không gây cảm giác khó chịu

Như đã nói, chẩn đoán pô-lýp túi mật chủ yếu là tình cờ phát hiện khi làm siêu âm ổ bụng. Đôi khi bệnh nhân có những cơn đau quặn vùng dưới sườn phải kèm buồn nôn; nôn rồi tự giảm hoặc giảm sau khi uống các loại thuốc chống co thắt. Đây là do sự rối loạn co bóp của túi mật hoặc có kèm thêm sỏi túi mật. Hầu hết các trường hợp pô-lýp túi mật đều không gây cảm giác khó chịu gì đối với cơ thể.

Bệnh nhân cũng cần biết, siêu âm hay các phương tiện chẩn đoán khác chỉ phát hiện pô-lýp túi mật mà không xác định được bản chất của nó là có tiềm năng ác tính hay không. Tuy nhiên với những pô-lýp nhỏ hơn 10mm thì được coi như là không có tiềm năng ác tính.

Khi nào cần phẫu thuật?

Pô-lýp túi mật phần lớn lành tính và không gây rối loạn gì, cho nên đa số trường hợp cũng không cần can thiệp. Thái độ tốt nhất là theo dõi siêu âm mỗi sáu tháng. Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cho những trường hợp sau: bệnh nhân có những cơn đau quặn mật hoặc có kèm thêm sỏi túi mật; Pô-lýp có đường kính lớn hơn 10 mm hoặc đường kính tăng lên gấp đôi so với lần phát hiện ban đầu. Phẫu thuật tốt nhất là cắt túi mật qua nội soi ổ bụng. Đây là phẫu thuật khá đơn giản, mau bình phục, ít biến chứng, hiệu quả điều trị khỏi bệnh hoàn toàn.

Tóm lại, đại đa số (khoảng 95%) trường hợp pô-lýp túi mật không phải là dạng u tân sinh mà chỉ là u giả do đọng cholesterol hoặc viêm nhiễm. Các loại này gần như không có tiềm năng hoá ác. Do đó, mọi người không nên quá sợ hãi khi phát hiện pô-lýp trong túi mật của mình.

TS.BS Đặng Tâm