Hiện tượng phân tách phôi đã dẫn đến kết quả song thai (thai đôi) trong thụ tinh ống nghiệm dù bác sĩ chỉ chuyển duy nhất một phôi chất lượng tốt để kiểm soát nguy cơ đa thai cùng các rủi ro trong thai kỳ khác.
Trong quá trình điều trị thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), các cặp vợ chồng thường có cùng một thắc mắc nên chuyển một phôi hay hai phôi chất lượng tốt cho một lần chuyển. Chuyển một phôi khả năng thành công thấp hơn, chuyển hai phôi khả năng đa thai cao hơn.
Mục đích quan trọng nhất trong điều trị hỗ trợ sinh sản là mang đến cho các ba mẹ mong con các em bé khỏe mạnh và phát triển tốt sau mỗi lần chuyển phôi. Thông thường, một phôi khỏe mạnh sẽ phát triển thành một thai nhi khỏe mạnh, một thai nhi khỏe mạnh sẽ phát triển thành một em bé khỏe mạnh.
Theo tự nhiên, cấu tạo của cơ thể mẹ chỉ phù hợp cho việc mang đơn thai, có nghĩa là mỗi lần mang thai mẹ chỉ nên sinh một em bé. Em bé sẽ nhận được đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu để tăng trưởng và phát triển trong bụng mẹ cho đến khi chào đời. Vì vậy, vợ chồng bạn chỉ nên chuyển một phôi duy nhất cho một lần chuyển phôi mặc dù có nhiều phôi hữu dụng, chất lượng tốt.
Điều gì sẽ xảy ra khi chuyển nhiều hơn một phôi trong một chu kỳ điều trị? Có thể thấy rõ nhất nguy cơ đa thai tăng cao đáng kể. Đa thai được xem như là một biến chứng thai kỳ, mẹ và các em bé sẽ trải qua một thai kỳ nhiều mệt mỏi và lo lắng hơn.
Trong thời gian mang đa thai, mẹ có thể trải qua các cơn ốm nghén nặng hơn, cơ thể tăng cân nhiều hơn, nhu cầu dinh dưỡng dinh dưỡng cao hơn để cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho các con. Mẹ mang đơn thai cần bổ sung 300 calo mỗi ngày, mẹ mang thai đôi thì cần bổ sung 600 calo mỗi ngày. Vận động thể chất khi mang đa thai cũng rất quan trọng, mẹ nên thử các bộ môn thể dục nhẹ nhàng như bơi lội, yoga thai kỳ và đi dạo bộ sẽ khiến mẹ cảm thấy khỏe khoắn hơn.
Nguy cơ biến chứng thai kỳ cao hơn khi mang đa thai
Khi mang đa thai rủi ro thai kỳ cao hơn cho cả mẹ và em bé đang lớn lên trong bụng.
- Mẹ: Tăng huyết áp thai kỳ, biến chứng tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, sinh mổ, sinh khó, băng huyết sau sinh.
- Em bé: Sẩy thai to; sinh non, thai dị tật bẩm sinh, trẻ sinh non, nhẹ cân, chậm phát triển sau sinh, dị tật bẩm sinh.
Thực tế điều trị cho thấy chuyển hai phôi so với một phôi chất lượng tốt thì tỷ lệ đậu thai như nhau, trong khi tăng đáng kể tỷ lệ đa thai.
Chuyển một phôi chất lượng tốt được áp dụng cho tất cả các cặp vợ chồng điều trị thụ tinh trong ống nghiệm.
Tuy nhiên, bác sĩ khuyến khích các cặp vợ chồng nên chuyển duy nhất một phôi chất lượng tốt trong trường hợp:
- Điều trị thụ tinh trong ống nghiệm lần đầu
- Phôi chất lượng tốt, loại 1 hoặc loại 2
- Phôi đã qua xét nghiệm sàng lọc di truyền tiền làm tổ
Ngoài ra, chuyển một phôi được khuyến nghị cho mẹ có yếu tố nguy cơ cao, bệnh lý nền như:
- Tiền sử sinh non hoặc sẩy thai to.
- Tiền sử hở eo tử cung hoặc cổ tử cung ngắn.
- Bệnh lý ở tử cung như đa nhân xơ cơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, dị dạng tử cung, béo phì, bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường…
Bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể cho vợ chồng bạn trước khi thực hiện chuyển phôi.
Đối với chu kỳ chuyển phôi rã đông nếu chỉ chuyển một phôi cho một lần chuyển thì phôi cần lưu trữ riêng từng phôi một, chỉ một phôi đựng trong một ống, có bao nhiêu phôi sẽ lưu trữ bấy nhiêu ống. Phôi được lưu trữ trong từng ống riêng lẻ có thể phát sinh thêm chi phí trữ phôi nhưng an toàn hơn cho quá trình điều trị và sau khi mang thai.
Tại sao chuyển một phôi duy nhất nhưng kết quả đậu thai đôi, thai ba?
Khi mang thai tự nhiên, tinh trùng của người chồng thụ tinh với trứng của người vợ sẽ tạo thành hợp tử. Sau đó, hợp tử sẽ tiếp tục phân chia tế bào liên tục để tạo thành phôi. Trong quá trình phát triển, phôi sẽ di chuyển từ ống dẫn trứng vào lòng tử cung. Tại đây, phôi khỏe mạnh sẽ bám chặt vào lòng tử cung và hình thành túi thai, bắt đầu một thai kỳ bình thường.
Tương tự, thụ tinh trong ống nghiệm, một trứng và một tinh trùng được kết hợp thụ tinh để tạo thành phôi trong phòng thí nghiệm. Bác sĩ sẽ chọn chuyển phôi khỏe mạnh và đặt đúng vị trí trong lòng tử cung. Quá trình phát triển bên trong cơ thể mẹ, phôi có thể phân tách thành nhiều tế bào, phát triển thành hai hay nhiều phôi riêng biệt, từ đó phát triển thành hai hay nhiều túi thai trong lòng tử cung của người mẹ.
Bác sĩ thường khuyên các cặp vợ chồng điều trị bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm chỉ nên chuyển một phôi cho một lần chuyển để hạn chế nguy cơ đa thai cùng các rủi ro có thể gặp trong thời gian mang thai như sẩy thai sớm, sinh non, nhẹ cân, thai chậm tăng trưởng và phát triển. Tuy nhiên, ba mẹ vẫn nhận được kết quả mang thai đôi, thai ba dù chỉ chuyển một phôi duy nhất do hiện tượng phân tách đôi. Hiện tượng mang thai này được gọi là sinh đôi hoặc sinh ba cùng trứng, các em bé sinh ra sẽ giống nhau hoàn toàn về vật chất di truyền và có cùng giới tính.
Tùy thuộc vào giai đoạn phân tách phôi mà các cấu trúc của phôi như các lá phôi, màng ối, dây rốn và bánh nhau có thể dính chung hoặc tách riêng biệt.
Hiện tượng phân tách phôi gồm có 3 trường hợp:
- Hiện tượng phân tách phôi xảy ra sau khi thụ tinh đến ngày thứ 4 sẽ tạo thành song thai cùng trứng, có 2 bánh nhau và 2 buồng ối.
- Hiện tượng phân tách phôi xảy ra sau khi thụ tinh đến ngày thứ 8 sẽ tạo thành song thai cùng trứng, có 1 bánh nhau và 2 buồng ối.
- Hiện tượng phân tách phôi xảy ra sau khi thụ tinh từ 1 tuần đến 2 tuần sẽ tạo thành song thai cùng trứng, có 1 bánh nhau và 1 buồng ối.
Theo các số liệu thống kê trên thế giới cho thấy khoảng 4/1000 hiện tượng phân tách phôi cho kết quả song thai cùng trứng. Quá trình phân tách phôi rất khó để quan sát và đánh giá bằng mắt thường, một số ít trường hợp có thể thấy rõ hiện tượng phân tách phôi ở giai đoạn phôi nang.
Hiện tượng phân tách phôi cho kết quả đa thai sau chuyển phôi ngày 5 cao hơn so với phôi ngày 3.
Ngoài hiện tượng song thai cùng trứng thì hiện tượng song thai khác trứng cũng có thể gặp khi chuyển một phôi duy nhất. Một thai do chuyển phôi thụ tinh trong ống nghiệm và một thai do thụ thai tự nhiên. Điều này có thể giải thích bởi sự phóng noãn tự phát của các tế bào noãn còn sót lại sau chọc hút trứng, làm tăng khả năng mang thai tự nhiên.
Hạnh phúc khi mang song thai có thể tăng lên gấp nhiều lần với các ba mẹ mong con nhưng cần lưu ý thăm khám, chăm sóc sức khỏe thai kỳ kỹ lưỡng và thường xuyên hơn.
Chúc các ba mẹ thật nhiều may mắn và sớm đón con yêu!
Bệnh viện An Sinh
Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám tư vấn bác sĩ
Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh. Tất cả dữ liệu kết quả khám sức khỏe, các xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán lưu trữ lâu dài trên hệ thống PACS được kết nối với bệnh án điện tử. Bạn chủ động quản lý thông tin sức khỏe, thuận tiện cho việc theo dõi, so sánh kết quả với lần thăm khám tiếp theo để có hướng cải thiện và nâng cao sức khỏe tổng thể tốt hơn.
.JPG)