Ngăn ngừa đột tử sau nhồi máu cơ tim: Các biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Ngăn ngừa đột tử sau nhồi máu cơ tim bao gồm sử dụng thuốc kê đơn, thay đổi lối sống (chế độ ăn uống, tập luyện), hoặc cân nhắc các thiết bị cấy ghép giúp theo dõi và điều chỉnh nhịp tim.

Khi ngừng tim đột ngột xảy ra, cơ hội sống sót giảm theo từng phút. Trong hầu hết trường hợp, cần sốc điện tim bằng máy khử rung ngay lập tức. Đáng tiếc, đột tử do tim cướp đi sinh mạng của khoảng 350.000 người trưởng thành tại Mỹ mỗi năm.

1. Cách giảm nguy cơ ngừng tim sau nhồi máu cơ tim

Người từng bị nhồi máu cơ tim có nguy cơ cao gặp ngừng tim đột ngột. Tuy nhiên, nguy cơ này có thể giảm đáng kể nhờ thuốc, thiết bị hỗ trợ và thay đổi lối sống.

2. Thuốc kê toa giúp giảm nguy cơ tử vong

Một số thuốc đã được khoa học chứng minh làm giảm nguy cơ tử vong sau nhồi máu cơ tim:

2.1. Thuốc chẹn beta

Giảm tác dụng adrenaline lên thụ thể beta, giúp phòng ngừa nhồi máu cơ tim tái phát.
Các thuốc thường dùng: acebutolol, atenolol, metoprolol.

2.2. Thuốc ức chế men chuyển (ACEI)

Hạ huyết áp và điều trị bệnh lý tim, mạch máu, thận.
Ví dụ: lisinopril, enalapril, benazepril.

2.3. Statin

Giảm cholesterol LDL, làm chậm hình thành mảng xơ vữa, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Các thuốc phổ biến: atorvastatin, fluvastatin, lovastatin.

2.4. Chất ức chế SGLT2

Giảm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc tử vong ở bệnh nhân tiểu đường típ 2 có bệnh tim mạch.
Ví dụ: empagliflozin.

Phần lớn hiệu quả của các thuốc này đến từ việc giảm nguy cơ suy tim hoặc nhồi máu cơ tim tái phát. Chúng cũng góp phần giảm nhẹ nguy cơ ngừng tim và đột tử.

Tất cả người sống sót sau nhồi máu cơ tim nên dùng ít nhất một trong các thuốc trên, trừ khi có chống chỉ định rõ ràng.

3. Máy khử rung tim cấy ghép (ICD)

Ở một số người, nguy cơ đột tử vẫn cao dù đã điều trị tích cực. Khi đó, bác sĩ có thể cân nhắc cấy máy khử rung tim cấy ghép (ICD).

3.1. ICD hoạt động như thế nào?

• Phát hiện nhịp tim bất thường.

• Gửi tín hiệu điện để đưa nhịp tim trở lại bình thường.

• Ngăn ngừa rối loạn nhịp thất gây tử vong.

3.2. Khi nào cần cân nhắc cấy ICD?

Dựa trên phân suất tống máu (EF – Ejection Fraction):

• EF < 30%

• EF 30–35% kèm triệu chứng suy tim

• Đã từng ngừng tim hoặc có cơn nhịp nhanh thất kéo dài

Nhiều nghiên cứu lâm sàng chứng minh ICD giúp ngăn ngừa ngừng tim đột ngột ở các trường hợp trên.

Phân suất tống máu bình thường: 55–70%.

4. Phục hồi chức năng tim

Phục hồi chức năng tim rất quan trọng sau nhồi máu cơ tim và giúp phòng ngừa các biến cố tim mạch trong tương lai.

4.1. Thành phần chương trình phục hồi chức năng

• Tập luyện thể chất theo hướng dẫn

• Tư vấn lối sống (dinh dưỡng, kiểm soát các yếu tố nguy cơ)

• Cai thuốc lá (nếu có)

• Quản lý căng thẳng và sức khỏe tinh thần

Hầu hết chương trình kéo dài 3 tháng, có thể 2–8 tháng tùy trường hợp.

5. Yếu tố lối sống giúp giảm nguy cơ đột tử

Ngoài can thiệp y tế, thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng:

• Nhận hỗ trợ từ gia đình và bạn bè

• Theo dõi sức khỏe định kỳ và thông báo cho bác sĩ khi có bất thường

• Tìm kiếm hỗ trợ y tế ngay khi có triệu chứng

• Học và thực hành hồi sức tim phổi (CPR)

Việc người thân biết CPR có thể giúp tăng gấp đôi hoặc gấp ba cơ hội sống sót khi ngừng tim xảy ra.

Khuyến khích cơ quan, cộng đồng trang bị máy khử rung tim tự động bên ngoài (AED).

6. Nguyên nhân gây đột tử do tim

Phần lớn bệnh nhân đột tử đã từng có nhồi máu cơ tim trước đó (vài tuần, tháng hoặc năm).

6.1. Cơ chế

• Nhồi máu cơ tim làm tắc động mạch vành.

• Cơ tim hoại tử và để lại sẹo vĩnh viễn.

• Vùng sẹo gây mất ổn định điện học, dẫn đến:

  • Nhịp nhanh thất

  • Rung thất

  • Ngừng tim đột ngột

Rối loạn nhịp này có thể xảy ra không có dấu hiệu báo trước, ngay cả khi tình trạng lâm sàng có vẻ ổn định.

7. Phân suất tống máu – yếu tố nguy cơ quan trọng

Nguy cơ ngừng tim cao nhất ở người:

• Từng ngừng tim và được hồi sức

• Có nhồi máu cơ tim nặng gây nhiều sẹo

75% người ngừng tim đột ngột từng bị nhồi máu cơ tim trước đó.

Nguy cơ cao nhất trong 6 tháng đầu sau nhồi máu cơ tim.

EF và nguy cơ:

• EF > 40%: nguy cơ tử vong đột ngột thấp

• EF ≤ 35%: nguy cơ tăng đáng kể

Vì vậy, mọi bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim nên được đo phân suất tống máu.

8. Kết luận

Nguy cơ ngừng tim đột ngột sau nhồi máu cơ tim có thể cao, nhưng hoàn toàn có thể giảm thiểu.

Các phương pháp quan trọng bao gồm:

• Sử dụng thuốc đúng chỉ định

• Cấy ICD nếu cần

• Tham gia phục hồi chức năng tim

• Áp dụng lối sống lành mạnh

• Người thân biết CPR

Bệnh viện An Sinh
(Nguồn tham khảo: VerywellHealth)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn