Nhịp xoang nhanh không phù hợp (IST) là tình trạng nhịp tim tăng cao bất thường dù đang nghỉ ngơi, không rõ nguyên nhân. Tìm hiểu triệu chứng, chẩn đoán và phương pháp điều trị IST hiệu quả.

✅ Nhịp xoang nhanh không phù hợp (IST) là gì?

Nhịp xoang nhanh không phù hợp (Inappropriate Sinus Tachycardia – IST) là tình trạng nhịp tim tăng cao bất thường khi nghỉ ngơi hoặc khi gắng sức nhẹ, không do nguyên nhân sinh lý rõ ràng. Người bệnh có thể gặp hồi hộp, mệt mỏi, chóng mặt hoặc không dung nạp vận động.

IST có thể được kiểm soát bằng thay đổi lối sống (tránh caffeine, rượu, căng thẳng), dùng thuốc làm chậm nhịp tim theo chỉ định của bác sĩ như thuốc chẹn beta hoặc các thuốc chuyên biệt khác.

✅ Tiêu chuẩn chẩn đoán nhịp xoang nhanh không phù hợp

• Nhịp xoang >100 nhịp/phút khi nghỉ

• Nhịp tim trung bình 24 giờ >90 nhịp/phút

• Không do sốt, đau, mất máu, lo âu quá mức hoặc các tình trạng bệnh lý khác

• Xuất hiện khi nghỉ ngơi hoặc gắng sức tối thiểu

• Các triệu chứng ảnh hưởng chất lượng cuộc sống

✅ Triệu chứng của IST

Bên cạnh nhịp tim nhanh, người bệnh có thể gặp:

• Đau ngực

• Hồi hộp, đánh trống ngực

• Chóng mặt, choáng váng

• Khó thở

• Không dung nạp vận động

• Mệt mỏi, suy nhược

• Có thể ngất xỉu

📌 90% người bệnh IST có triệu chứng đánh trống ngực.

➡ Nếu có đau ngực, khó thở hoặc ngất → cần khám bác sĩ ngay lập tức.

✅ Ai dễ mắc IST?

• Phổ biến hơn gấp 4 lần ở nữ

• Thường gặp ở người 20–40 tuổi

• Có thể xuất hiện sau các yếu tố kích hoạt:

Nguyên nhân chính xác vẫn chưa rõ ràng.

✅ Chẩn đoán IST như thế nào?

Đây là chẩn đoán loại trừ – bác sĩ sẽ loại bỏ các nguyên nhân gây nhịp nhanh như:

• Thiếu máu

• Cường giáp

• Nhiễm trùng, sốt

• Hội chứng POTS

• Bệnh tim mạch khác

• Tác dụng thuốc, chất kích thích

Các xét nghiệm thường được chỉ định:

• Điện tâm đồ 12 chuyển đạo (ECG)

• Máy theo dõi Holter 24 giờ

• Siêu âm tim

• X-quang ngực

• Thử nghiệm gắng sức

• Thử nghiệm bàn nghiêng

✅ Điều trị nhịp xoang nhanh không phù hợp (IST)

Điều trị tùy theo mức độ triệu chứng:

1️⃣ Thuốc kê đơn

• Ivabradine (Corlanor) – hiệu quả trên nhịp tim nhưng không dùng cho thai kỳ

• Thuốc chẹn beta: propranolol, metoprolol, atenolol…

• Thuốc chẹn kênh canxi: verapamil, diltiazem

• Thuốc hỗ trợ thần kinh tự chủ khi có rối loạn kèm theo:

  • Fludrocortisone

  • Midodrine

  • SSRI (trong rối loạn lo âu/trầm cảm)

Có thể cần phối hợp nhiều loại thuốc để đạt hiệu quả.

2️⃣ Thay đổi lối sống

• Tránh: caffeine, rượu, nicotine, chất kích thích

• Giảm căng thẳng: thiền, yoga, hít thở sâu

• Uống đủ nước, bổ sung điện giải

• Mang tất ép nếu có hạ huyết áp tư thế

3️⃣ Tập luyện thể lực

• Tăng dần cường độ sau khi được bác sĩ đánh giá an toàn

• Giúp giảm nhịp tim, cải thiện dung nạp vận động

4️⃣ Liệu pháp tâm lý

• CBT hỗ trợ giảm lo âu – cải thiện triệu chứng IST

5️⃣ Thủ thuật can thiệp (ít áp dụng)

• Phá nút xoang bằng catheter
  → kết quả hạn chế, thường tái phát

📌 Trong nhiều trường hợp, IST có thể tự cải thiện theo thời gian.

Khi nào cần đến bệnh viện?

• Nhịp tim nhanh liên tục >100 lần/phút khi nghỉ

• Xuất hiện đau ngực, khó thở, ngất

• Hồi hộp kéo dài ảnh hưởng sinh hoạt