Estrogen có liên quan chặt chẽ đến sức khỏe cảm xúc của phụ nữ, những người được xác định là nữ khi sinh ra (AFAB) và những người được xác định là nam khi sinh ra (AMAB).

Trầm cảm và rối loạn lo âu ảnh hưởng đến bạn thường xuyên hơn trong những năm cơ thể sản xuất estrogen so với khi cơ thể không sản xuất hormone này. Estrogen cũng đóng vai trò trong những thay đổi tâm trạng liên quan đến các tình trạng như hội chứng tiền kinh nguyệt, rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt và trầm cảm sau sinh.

Estrogen ảnh hưởng đến cảm xúc như thế nào thì lại không phải là chuyện đơn giản. Có phải là quá nhiều estrogen? Hay là chưa đủ? Hóa ra những ảnh hưởng về mặt cảm xúc của estrogen cũng bí ẩn như chính tâm trạng của chúng ta vậy.

Tác dụng của estrogen

Estrogen là một hormone sinh dục ảnh hưởng đến nhiều hệ thống trong cơ thể, bao gồm hệ sinh sản, xương, da và não.

Bắt đầu từ tuổi dậy thì, buồng trứng của phụ nữ bắt đầu tiết estrogen phối hợp với mỗi chu kỳ kinh hàng tháng. Vào giữa chu kỳ, nồng độ estrogen tăng vọt, kích hoạt sự rụng trứng, sau đó nhanh chóng giảm.

Nồng độ estrogen bình thường rất khác nhau và không thể dự đoán chính xác rối loạn cảm xúc.

Estrogen có khiến bạn cảm xúc hơn không?

Estrogen đóng vai trò chính trong việc điều hòa tâm trạng, tác động đến các vùng não bộ kiểm soát cảm xúc.

Một số tác dụng:

• Tăng serotonin và thụ thể serotonin trong não.

• Điều chỉnh endorphin – “hormone hạnh phúc”.

• Bảo vệ và kích thích sự phát triển dây thần kinh.

Tuy nhiên, những tác dụng này khác nhau ở từng người.

Tác động của estrogen lên Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS)

Có tới 90% phụ nữ gặp triệu chứng khó chịu trước kỳ kinh. PMS được xác định khi:

• Xuất hiện trước kỳ kinh, biến mất sau chu kỳ.

• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, học tập, quan hệ.

• Không do thuốc, rượu hay bệnh lý khác gây ra.

Triệu chứng thường gặp: đầy hơi, sưng, đau ngực, xúc động, chán nản, lo lắng, cáu gắt.

Tác động của estrogen lên rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD)

PMDD là dạng PMS nghiêm trọng hơn, với rối loạn cảm xúc lấn át triệu chứng thể chất.

Biểu hiện: buồn bã, tuyệt vọng, lo âu, thay đổi tâm trạng, khó tập trung, mất hứng thú, mệt mỏi, rối loạn ăn uống, rối loạn giấc ngủ.

Khoảng 3 – 9% phụ nữ mắc PMDD. Nguyên nhân có thể do cách estrogen tương tác với não, chứ không phải nồng độ estrogen bất thường.

Tác động của estrogen lên trầm cảm sau sinh

10 – 25% phụ nữ bị trầm cảm nặng trong 6 tháng sau sinh. Nguyên nhân có thể liên quan đến sự giảm mạnh estrogen, dù chưa được chứng minh hoàn toàn.

Điều trị: thuốc chống trầm cảm, liệu pháp tâm lý, có thể kết hợp bổ sung estrogen.

Tác động của estrogen lên trầm cảm tiền mãn kinh

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, estrogen dao động thất thường, có thể gây trầm cảm ở 10% phụ nữ.

Một số nghiên cứu cho thấy miếng dán estrogen cải thiện triệu chứng, nhưng chưa là phương pháp tiêu chuẩn.

Tác động của estrogen đối với trầm cảm sau mãn kinh

Ở thời kỳ mãn kinh, estrogen giảm mạnh. Tuy nhiên, việc bổ sung estrogen đường uống không cải thiện trầm cảm.

Tỷ lệ trầm cảm ở phụ nữ sau mãn kinh giảm xuống, tương đương nam giới cùng độ tuổi.

Kết luận

Estrogen ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tâm thần và cảm xúc, đặc biệt trong các giai đoạn biến động hormone như PMS, PMDD, sau sinh, tiền mãn kinh và mãn kinh. Việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe tinh thần trong các giai đoạn này là vô cùng quan trọng.

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo WebMD)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn