Xơ vữa động mạch là tình trạng mảng bám (chất béo lắng đọng) tích tụ bên trong thành động mạch, khiến chúng trở nên cứng và hẹp. Điều này làm chậm hoặc ngăn cản dòng máu đến tim, não và các cơ quan khác.

Triệu chứng xơ vữa động mạch

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi mảng bám tích tụ nhiều, có thể xuất hiện:

• Đau ngực, khó thở

• Chóng mặt

• Đau chân khi đi bộ

• Yếu cơ, tê đột ngột một bên cơ thể

• Lú lẫn, khó nói

Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch thường bắt đầu từ tổn thương thành động mạch, dẫn đến viêm và tích tụ cholesterol, chất béo.

Nguyên nhân phổ biến:

• Cholesterol, triglyceride cao

• Tăng huyết áp

• Đường huyết cao (tiểu đường)

• Hút thuốc lá

• Viêm mạn tính (viêm khớp dạng thấp, vẩy nến)

• Di truyền

Yếu tố nguy cơ

• Tiền sử gia đình bệnh tim mạch, tăng cholesterol

• Ít vận động, thừa cân, béo phì

• Tuổi cao (nam >45, nữ >55)

• Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, uống rượu quá mức

• Người da đen có nguy cơ cao hơn người da trắng

Chẩn đoán xơ vữa động mạch

Bác sĩ có thể chỉ định:

• Xét nghiệm máu: kiểm tra mỡ máu, đường huyết, dấu hiệu viêm

• Điện tâm đồ (ECG): theo dõi hoạt động điện tim

• Chẩn đoán hình ảnh: chụp mạch, MRI tim, siêu âm mạch máu

• Xét nghiệm gắng sức: đánh giá hoạt động tim khi vận động

Điều trị xơ vữa động mạch

Mục tiêu điều trị là kiểm soát yếu tố nguy cơ và ngăn biến chứng.

Thay đổi lối sống

• Tập thể dục 150 phút/tuần (đi bộ, bơi, đạp xe)

• Ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo; hạn chế chất béo bão hòa, muối, đồ chiên rán

• Giữ cân nặng hợp lý, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia

Thuốc

Bác sĩ có thể kê thuốc hạ cholesterol, kiểm soát huyết áp, đường huyết hoặc chống đông máu tùy tình trạng.

Can thiệp và phẫu thuật

• Can thiệp mạch vành qua da (PCI), đặt stent

• Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG)

• Cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh hoặc đặt stent

• Nong mạch ngoại biên

• Phẫu thuật giảm cân (trong trường hợp béo phì nặng)

Phòng ngừa xơ vữa động mạch

• Ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, ít chất béo xấu

• Tập thể dục thường xuyên

• Duy trì cân nặng hợp lý

• Không hút thuốc

• Khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát mỡ máu, huyết áp, đường huyết

Biến chứng liên quan

Xơ vữa động mạch có thể dẫn đến:

• Bệnh mạch vành → đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim

• Bệnh động mạch ngoại biên → đau chân, chuột rút khi vận động

• Bệnh động mạch cảnh → tăng nguy cơ đột quỵ

• Thiếu máu cục bộ ruột non → đau bụng dữ dội sau ăn, sụt cân

• Rối loạn cương dương ở nam giới

• Đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim do tắc nghẽn dòng máu

Sống chung với xơ vữa động mạch

Người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh, năng động nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách, kết hợp lối sống khoa học và tuân thủ thuốc. Quản lý căng thẳng, duy trì hoạt động thể chất giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo: Health)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn