Một đánh giá khoa học mới đây cho thấy tập thể dục, các mối quan hệ tích cực và niềm đam mê cá nhân có tác dụng bảo vệ não bộ trước sự lão hóa và suy giảm nhận thức.

Cấu trúc và thay đổi trong não bộ khi lão hóa

• Chất xám: chứa thân tế bào thần kinh, khớp thần kinh, mao mạch

• Chất trắng: gồm sợi trục có bao myelin, truyền tín hiệu giữa tế bào thần kinh

Từ tuổi 10 trở đi, thể tích chất xám có xu hướng suy giảm. Tuy nhiên, người khỏe mạnh thể chất và nhận thức ít bị teo não hơn.

1. Hoạt động thể chất và sức khỏe não bộ

• Tập thể dục đều đặn giúp:

  • Tăng chất xám và chất trắng

  • Cải thiện trí nhớ, khả năng chú ý, điều phối hành vi

  • Tăng “dự trữ nhận thức” – một dạng đệm bảo vệ trước sự suy giảm trí tuệ do tuổi tác

📌 Ví dụ: Người lớn tuổi tập aerobic 3 lần/tuần trong 6 tháng có thể tích não tăng đáng kể.

2. Các mối quan hệ xã hội lành mạnh

• Giao tiếp xã hội giúp tăng:

  • Khả năng tư duy linh hoạt

  • Khối lượng vùng não liên quan đến ra quyết định và cảm xúc

  • Dự trữ nhận thức và mật độ synap thần kinh

🚨 Người ít giao tiếp xã hội thường có nhiều tổn thương chất trắng hơn.

👉 Một số thử nghiệm còn cho thấy việc tăng cường tương tác xã hội giúp cải thiện chức năng não bộ và làm chậm quá trình suy giảm nhận thức.

3. Niềm đam mê và sự phát triển thần kinh

• Niềm đam mê là động lực thúc đẩy:

  • Tập luyện có chủ đích

  • Tăng hoạt động thể chất

  • Tăng tương tác xã hội

  • Kích thích hệ thần kinh phần thưởng (dopamine)

💡 Ví dụ: Người đam mê học ngôn ngữ sẽ luyện tập nhiều hơn, từ đó tăng kết nối thần kinh, chất xám và khả năng học tập.

🧠 Đam mê cũng được liên hệ với các đặc điểm tâm lý tích cực như: ý chí kiên định, tư duy phát triển, sự bền bỉ vượt thử thách – tất cả đều có ảnh hưởng đến não bộ.

Một “vòng luẩn quẩn” cần được phá vỡ

• Thiếu đam mê → ít vận động → ít giao tiếp → giảm hạnh phúc → ảnh hưởng não bộ

• Đam mê có thể là chìa khóa để thoát khỏi chuỗi suy giảm này

Cơ chế sinh học

Nghiên cứu ở động vật cho thấy tập thể dục giúp:

• Tăng sinh tế bào thần kinh mới

• Tăng kết nối synap

• Cải thiện tuần hoàn mạch máu não

• Tăng chất dẫn truyền thần kinh & yếu tố tăng trưởng thần kinh

Kết luận & Hướng đi tiếp theo

• Tập thể dục, nuôi dưỡng các mối quan hệ tích cực và theo đuổi đam mê có thể bảo vệ và tăng cường sức khỏe não bộ suốt đời.

• Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu can thiệp có đối chứng để xác nhận mối liên hệ nhân quả và xây dựng các chiến lược cá nhân hóa hiệu quả hơn.

Bệnh viện An Sinh
(Nguồn tham khảo: MedicalNewsToday)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn