Endorphin là một loại hormone do não sản xuất, hoạt động như một chất giảm đau tự nhiên và giúp cải thiện tâm trạng. Cơ thể giải phóng endorphin khi bạn gặp căng thẳng, đau đớn hoặc trải qua các hoạt động mang lại niềm vui. Đây là một trong những cơ chế sinh học quan trọng giúp con người vượt qua khó khăn cả về thể chất lẫn tinh thần.

Nghiên cứu cho thấy những người có mức endorphin thấp dễ gặp các vấn đề về tâm lý như trầm cảm, lo âu, đau mãn tính hoặc rối loạn sử dụng chất. Tuy nhiên, endorphin không thể bổ sung trực tiếp như thuốc hay vitamin. Thay vào đó, bạn có thể tăng mức endorphin một cách tự nhiên thông qua tập thể dục, quan hệ vợ chồng, hoặc sử dụng một số thực phẩm có lợi cho hoạt động thần kinh.

Endorphin hoạt động bằng cách gắn vào các thụ thể opioid trong não, giúp giảm cảm nhận về cơn đau và tạo cảm giác dễ chịu. Đây cũng là lý do vì sao nhiều người cảm thấy “phấn chấn” sau khi chạy bộ hoặc vận động mạnh – hiện tượng này thường được gọi là “runner’s high”.

Không chỉ hỗ trợ giảm đau, endorphin còn đóng vai trò trong việc điều hòa cảm xúc, cải thiện chức năng miễn dịch và tăng cường trí nhớ. Mặc dù chưa có tiêu chuẩn chính xác về mức endorphin “bình thường”, nhưng mức quá thấp hoặc quá cao đều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.

Mức endorphin có thể giảm khi bạn trải qua những sang chấn tâm lý nghiêm trọng như rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), mất ngủ kéo dài, trầm cảm hoặc căng thẳng mãn tính. Khi thiếu hụt endorphin, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, dễ cáu gắt, giảm hứng thú với các hoạt động, hoặc gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc.

Ngược lại, mức endorphin cao thường được ghi nhận khi bạn tham gia các hoạt động thể chất như bơi, chạy, khiêu vũ, đi bộ đường dài, hoặc sau khi cười, thiền, massage, và ăn một số thực phẩm như sô cô la đen hoặc món ăn cay. Tuy nhiên, việc lạm dụng các hoạt động để “đẩy” endorphin một cách cực đoan – như tập thể dục quá mức hay tự gây đau – có thể gây hại cho cơ thể và tâm lý.

Một điểm cần lưu ý là endorphin không giống hoàn toàn với thuốc giảm đau opioid. Dù chúng cùng hoạt động trên các thụ thể opioid, thuốc phiện tổng hợp (như morphin, codein) còn ảnh hưởng đến dopamine – hormone có khả năng gây nghiện nếu sử dụng lâu dài. Do đó, việc lạm dụng thuốc giảm đau có thể dẫn đến phụ thuộc và rối loạn sử dụng chất.

Để tăng cường endorphin một cách an toàn và lành mạnh, bạn nên duy trì thói quen vận động đều đặn, ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và giữ kết nối xã hội tích cực. Những thói quen này không chỉ giúp cải thiện tâm trạng mà còn hỗ trợ tốt cho hệ thần kinh và sức khỏe tổng thể.

Bệnh viện An Sinh
(Nguồn tham khảo: Health)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn