Nhiều người nghĩ rằng tuổi thọ phần lớn do yếu tố di truyền quyết định. Tuy nhiên, yếu tố di truyền đóng một vai trò thứ yếu so với niềm tin ban đầu. Yếu tố môi trường như lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống cân bằng, đó mới chính là yếu tố then chốt quyết định phần lớn cho một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Những thói quen sau đây không chỉ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mà còn kéo dài tuổi thọ.
Không nên ăn quá nhiều
Mối liên hệ giữa lượng calo và tuổi thọ đang được giới khoa học quan tâm. Một số nghiên cứu quan sát trong cộng đồng cho thấy mối liên hệ giữa lượng calo thấp, tuổi thọ cao và nguy cơ mắc bệnh thấp. Thực tế cũng cho thấy, hạn chế calo giúp kiểm soát cân nặng tốt hơn, giảm trọng lượng dư thừa của cơ thể và mỡ bụng, cả hai yếu tố này đều ảnh hưởng đến quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ. Nhưng cũng cần lưu ý, giảm lượng calo trong một thời gian dài có thể gặp phải các tác dụng phụ như tăng cảm giác đói, nhiệt độ cơ thấp…
Ăn nhiều các loại hạt
Nguồn dinh dưỡng từ các loại hạt luôn lành mạnh. Chúng rất giàu protein, chất xơ, chất chống oxy hóa và các hợp chất có lợi cho sức khỏe tổng thể. Hơn nữa, chúng còn là một nguồn vitamin và khoáng chất phong phú như đồng, magiê, kali, phốt pho, vitamin B3, B6 và E. Một số nghiên cứu còn cho thấy các loại hạt có tác dụng hữu ích đối bệnh tim mạch, tăng huyết áp, viêm nhiễm, đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa, một số bệnh ung thư. Thói quen ăn các loại hạt mỗi ngày giúp duy trì sức khỏe và sống lâu hơn.
Tinh bột nghệ
Khi nói đến các chiến lược chống lão hóa, nghệ là một lựa chọn tuyệt vời. Đó là bởi vì loại gia vị này có chứa một hợp chất hoạt tính sinh học mạnh được gọi là curcumin. Do đặc tính chống oxy hóa và chống viêm, curcumin được cho là giúp duy trì chức năng não bộ, tim và phổi, cũng như bảo vệ chống lại bệnh ung thư và các bệnh liên quan đến tuổi tác. Tinh bột nghệ đã được sử dụng hàng ngàn năm nay và được xem là an toàn.
Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật
Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như trái cây, rau xanh, các loại rau của quả, ngũ cốc nguyên hạt và đậu… có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh và tăng tuổi thọ. Nhờ các chất dinh dưỡng và các chất chống oxy hóa có nguồn gốc từ vật gồm polyphenol, carotenoid, folate và vitamin C. Một chế độ ăn thuần chay, nguồn gốc thực phẩm tự nhiên được nghiên cứu khoa học chứng minh giúp giảm nguy cơ tử vong do ung thư hoặc các bệnh lý liên quan đến tim, thận, rối loạn chuyển hóa đến 52% so với nhóm người được tiêu thụ các loại thịt đã qua chế biến nhiều hơn. Đó cũng là lý do vì sao những người có xu hướng lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên quan tâm đến sức khỏe nhiều hơn. Điều này giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, sống lâu hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý thường gặp.
Duy trì hoạt động thể chất thường xuyên
Hoạt động thể chất vừa sức thường xuyên là liệu pháp chữa lành cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Không có gì quá ngạc nhiên khi việc duy trì các hoạt động thể chất, dù chỉ là những hoạt động nhẹ nhàng cũng giúp cơ thể khỏe mạnh và sống lâu hơn. Hãy dành ra chỉ 15 phút mỗi ngày cho việc tập thể dục có thể có thể giúp bạn đạt được những lợi ích như tăng thêm 3 năm tuổi thọ. Tốt nhất vẫn nên duy trì 150 phút mỗi tuần, ngay cả những hoạt động đi bộ thư giãn cũng được khuyến khích.
Không hoặc bỏ hút thuốc lá
Hút thuốc lá có mối liên hệ chặt chẽ đến nguy cơ bệnh tật và nguy cơ tử vong. Những người hút thuốc lá có thể mất tới 10 năm tuổi thọ và có nguy cơ tử vong gấp 3 lần so với những người không hút thuốc lá. Một nghiên cứu cho thấy những người bỏ hút thuốc ở tuổi 35 có thể tăng tuổi thọ lên đến 8,5 năm, bỏ hút thuốc ở độ tuổi 60 có thể kéo dài cuộc đời tới 3,7 năm. Trên thực tế, bỏ thuốc ở độ tuổi 80 vẫn có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Hãy nhớ rằng không bao giờ là quá muộn để bỏ thuốc lá.
Uống một lượng rượu điều độ mỗi ngày
Lạm dụng rượu, bia chưa bao giờ là một điều hay vì nó là nguyên nhân gây ra bệnh gan, tim, tuyến tụy và cũng làm tăng nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, uống một lượng rượu vừa đủ có khả năng giảm mắc bệnh. Rượu vang tốt cho sức khỏe, do chứa nhiều chất chống oxy hóa polyphenol. Kết quả từ một cuộc nghiên cứu kéo dài 29 năm cho thấy những người đàn ông thích rượu vang sống lâu hơn 34% so với những người thích uống bia hoặc rượu mạnh.
Ngoài ra, một số đánh giá cho thấy rượu vang đặc biệt hiệu quả trong việc bảo vệ chống lại bệnh tim, đái tháo đường, rối loạn thần kinh và hội chứng chuyển hóa. Để duy trì sự điều độ và có lợi cho sức khỏe, phụ nữ nên uống từ 1 - 2 ly mỗi ngày và tối đa 7 ly mỗi tuần. Nam giới nên giữ lượng dưới 3 ly mỗi ngày, tối đa là 14 ly mỗi tuần. Dù chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh lợi ích của việc uống rượu có lợi ích hơn việc kiêng rượu. Nói cách khác, bạn không cần phải tập uống rượu nếu bạn không biết uống rượu.
Ưu tiên cho những niềm vui, dẹp bỏ mọi lo lắng
Tinh thần luôn cảm thấy hạnh phúc có thể làm tăng đáng kể tuổi thọ của bạn. Một nghiên cứu kéo dài trong thời gian 5 năm cho thấy, những người luôn trong trạng thái hạnh phúc sống khỏe mạnh và sống lâu hơn gấp nhiều lần so với người bình thường. Điều này không chỉ có những tác động tích cực sức khỏe tinh thần mà còn đến cả tuổi thọ.
Ngược lại, lo lắng và căng thẳng kéo dài có thể làm giảm đáng kể tuổi thọ. Phụ nữ thường xuyên bị căng thẳng có nguy cơ tử vong do bệnh tim, đột quỵ hoặc ung thư phổi cao gấp hai lần bình thường. Tương tự, nguy cơ tử vong ở những người đàn ông luôn trong trạng thái căng thẳng cao gấp ba lần. Nếu đang cảm thấy căng thẳng, tiếng cười và sự lạc quan có thể là giải pháp hiệu quả.
Luôn giữ sự kết nối xã hội
Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng luôn giữ sự kết nối xã hội một cách lành mạnh có thể giúp con người sống khỏe mạnh và sống lâu hơn tới 50%. Những thay đổi tích cực từ liên kết xã hội cũng có thể làm giảm tổn thương cho tim, não bộ, nội tiết tố, hệ miễn dịch và nguy cơ mắc các bệnh mạn tính khác. Sự kết nối xã hội mạnh mẽ giảm giảm những phản ứng tiêu cực hơn, làm hòa căng thẳng, đặc biệt tác động tích cực đối với tuổi thọ. Chính vì thế, những mối quan hệ thân thiết có thể xoa dịu mức độ căng thẳng, cải thiện khả năng miễn dịch và kéo dài tuổi thọ.
Nuôi dưỡng sự tận tâm
Sự tận tâm có liên quan mật thiết đến tính tự kỷ luật, có tổ chức, hiệu quả và định hướng mục tiêu của một người. Dựa trên dữ liệu từ một nghiên cứu theo dõi 1.500 bé cả trai và gái cho đến lúc tuổi gì. Những đứa bé được coi là kiên trì, có tổ chức và kỷ luật sống lâu hơn 11% so với những đứa bé bình thường khác.
Những người tận tâm ít gặp các bệnh có liên quan đến huyết áp, bệnh tâm thần, giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, các vấn đề về tim hoặc khớp cũng thấp hơn. Sự tận tâm có thể được phát triển ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời thông qua các thói quen nhỏ như thu dọn bàn làm việc, tuân theo kế hoạch làm việc hoặc đúng giờ. Tận tâm có liên quan đến tăng tuổi thọ và ít gặp vấn đề về sức khỏe hơn khi về già.
Cà phê và trà có lợi cho sức khỏe
Cà phê và trà đều giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính. Dưỡng chất polyphenol và catechin được tìm thấy trong trà xanh có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư, đái tháo đường và bệnh tim. Tương tự, cà phê cũng có tác động phòng ngừa bệnh đái tháo đường típ 2, tim mạch, một số bệnh ung thư, bệnh Alzheimer và Parkinson.
Uống quá nhiều caffeine cũng có thể dẫn đến lo lắng và mất ngủ. Vì vậy, lượng caffeine được khuyến cáo mỗi ngày trong hạn mức cho phép là 400mg tương đương với 4 ly cà phê. Thông thường phải mất 6 giờ để tác dụng của caffeine giảm bớt. Nếu thích uống cà phê nhưng lại gặp khó khăn đến chất lượng giấc ngủ thì nên uống vào thời gian phù hợp.
Chất lượng giấc ngủ mỗi đêm rất quan trọng
Một giấc ngủ ngon mỗi đêm rất quan trọng để điều chỉnh chức năng tế bào và giúp cơ thể tự chữa lành một cách tối ưu. Những nghiên cứu khoa học gần đây báo cáo rằng tuổi thọ liên quan chặt chết đến thói quen ngủ và chất lượng giấc ngủ mỗi đêm. Chẳng hạn như đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Thời lượng giấc ngủ cũng là một yếu tố ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe tổng thể.
Ngủ quá ít, ít hơn 5 tiếng mỗi đêm cũng có thể thúc đẩy các triệu chứng viêm nhiễm và làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, tim mạch và thừa cân béo phì. Còn khi ngủ quá nhiều có thể liên quan đến trầm cảm, ít hoạt động thể chất hoặc cũng có thể tình trạng sức khỏe chưa được chẩn đoán. Tất cả các yếu tố này đều ảnh hưởng tiêu cực đến tuổi thọ. Hãy thiết lập và duy trì thói quen ngủ đủ giấc và đảm bảo chất lượng giấc ngủ mỗi đêm sẽ giúp cơ thể tái tạo nguồn năng lượng mới, sống khỏe mạnh, hạnh phúc và sống lâu hơn.
Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo: Healthline.com)