Sức khỏe cảm xúc là khả năng hiểu, thể hiện và quản lý cảm xúc một cách lành mạnh. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn có thể nhận diện, thể hiện và điều tiết cảm xúc tích cực lẫn tiêu cực, đối phó với căng thẳng, và thích nghi linh hoạt với những thử thách trong cuộc sống.

Khi có sức khỏe cảm xúc mạnh mẽ, bạn dễ dàng xử lý khó khăn, đưa ra quyết định sáng suốt và duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực. Cũng giống như sức khỏe thể chất, sức khỏe cảm xúc đóng vai trò thiết yếu. Căng thẳng cảm xúc kéo dài có thể làm suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm bệnh, gây đau đầu, mất ngủ, rối loạn chức năng tình dục, và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Việc ưu tiên sức khỏe cảm xúc sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống toàn diện hơn.

Đặc điểm chính của sức khỏe cảm xúc

Người có sức khỏe cảm xúc tốt thường:

• Nhận biết và chấp nhận cảm xúc mà không phán xét.

• Kết nối cảm xúc với hành vi của mình.

• Phản ứng lành mạnh trước áp lực hoặc thay đổi.

Họ biết cách:

• Quản lý và thể hiện cảm xúc bằng các phương pháp lành mạnh như viết nhật ký, nghệ thuật, khiêu vũ…

• Giảm căng thẳng bằng cách chia sẻ với người thân, luyện tập thể thao, thư giãn, hít thở sâu.

• Thích nghi với thay đổi bằng tư duy giải pháp, học hỏi từ sai lầm.

• Giao tiếp một cách bình tĩnh, rõ ràng và trung thực.

• Duy trì mối quan hệ tích cực thông qua sự lắng nghe, đồng cảm và chia sẻ.

• Tìm kiếm sự hỗ trợ đúng lúc khi cần thiết.

Tác dụng và lợi ích của sức khỏe cảm xúc

Về thể chất, sức khỏe cảm xúc giúp tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ tăng huyết áp, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, cải thiện giấc ngủ và tuổi thọ.

Về tinh thần, sức khỏe cảm xúc hỗ trợ xây dựng lòng tự trọng, phát triển khả năng phục hồi trước khó khăn, giảm nguy cơ lo âu và trầm cảm.

Trong các mối quan hệ, sức khỏe cảm xúc giúp bạn giao tiếp cởi mở, thấu hiểu người khác, giải quyết xung đột một cách tích cực và duy trì những kết nối có ý nghĩa.

Ở công việc và học tập, sức khỏe cảm xúc giúp tăng khả năng tập trung, cải thiện năng suất, quản lý áp lực tốt hơn, đưa ra quyết định sáng suốt và xây dựng sự nghiệp hài lòng.

Hậu quả của sức khỏe cảm xúc kém

Nếu không được chăm sóc, sức khỏe cảm xúc yếu có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực:

Về thể chất, bạn có thể thường xuyên bị đau đầu, rối loạn tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, chức năng miễn dịch suy yếu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Về tinh thần, có thể thấy lo âu, trầm cảm, cảm giác bị choáng ngợp, giảm tự tin, hoặc tìm đến chất gây nghiện để đối phó với cảm xúc tiêu cực.

Về các mối quan hệ, bạn dễ gặp mâu thuẫn, cảm thấy cô lập, khó chia sẻ cảm xúc hoặc duy trì mối quan hệ lành mạnh.

Về công việc hoặc học tập, hiệu suất làm việc suy giảm, tăng sai sót, giảm khả năng hợp tác nhóm và dễ dẫn đến kiệt sức.

Chiến lược cải thiện sức khỏe cảm xúc

Để phát triển sức khỏe cảm xúc, bạn có thể bắt đầu từ những thói quen nhỏ:

• Thực hành chánh niệm: Nhận diện cảm xúc hiện tại mà không đánh giá, sống trọn khoảnh khắc với hơi thở và suy nghĩ của chính mình.

• Kết nối với người khác: Dành thời gian cho người thân, bạn bè, cộng đồng – điều này giúp bạn cảm thấy được hỗ trợ và thấu hiểu.

• Kiểm soát căng thẳng: Thông qua hoạt động thể chất, viết lách, sáng tạo nghệ thuật, thiền định…

• Chăm sóc thể chất: Ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và vận động đều đặn giúp cải thiện sức khỏe cảm xúc lẫn thể chất.

• Duy trì sự cân bằng: Biết đặt ranh giới giữa công việc, đời sống xã hội và thời gian cho bản thân, đồng thời rèn luyện tư duy tích cực và lòng biết ơn mỗi ngày.

Khi nào nên gặp chuyên gia?

Nếu bạn nhận thấy mình có những biểu hiện như:

• Cảm giác buồn bã, lo âu hoặc tuyệt vọng kéo dài.

• Rối loạn ăn uống hoặc giấc ngủ.

• Mất hứng thú với những điều từng yêu thích.

• Khó tập trung, ghi nhớ hoặc đưa ra quyết định.

• Cảm thấy bị choáng ngợp, mệt mỏi, hoặc xa cách mọi người.

… hãy cân nhắc gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Sức khỏe cảm xúc tích cực không chỉ nâng cao chất lượng sống, mà còn là nền tảng để phát triển toàn diện. Hãy bắt đầu bằng việc chấp nhận cảm xúc của bạn và xây dựng những thói quen nhỏ mỗi ngày để nuôi dưỡng một tinh thần vững vàng.

Bệnh viện An Sinh
(Nguồn tham khảo: Health)
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn